Już po raz 21. Gniezno stało się miejscem spotkania przedstawicieli Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” z całego kraju. W tym roku po raz pierwszy dwudniowa (11-12 kwietnia) wizyta łączyła w sobie trzy ważne wydarzenia: Pielgrzymkę do Grobu św. Wojciecha, II Ogólnopolskie Spotkanie Gnieźnieńskie „Stąd Nasz Ród” oraz rozszerzone posiedzenie Rady Głównej Stowarzyszenia.

Piątkowe zebranie rozpoczęło się od posiedzenia Rady Głównej, w czasie którego Srebrną Honorową Odznaką Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” uhonorowano wieloletniego Asystenta Stowarzyszenia na terenie archidiecezji gnieźnieńskiej – ks. kan. Jana Kasprowicza. Główny panel zainicjował słowem wstępnym Przewodniczący Stowarzyszenia Tomasz Nakielski. W dalszej części  swoje wystąpienia zaprezentowali ks. prof. dr hab. Edward Sienkiewicz (Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego) pt. „Naród chrześcijański – aktualność przesłania Prymasa Wyszyńskiego w kontekście przygotowań do Jubileuszu 1050 rocznicy Chrztu Polski” oraz Wiceprzewodniczący Rady Głównej Stowarzyszenia Marek Koryciński – „Priorytety działalności Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” w obszarze kształtowania postaw patriotycznych oraz ochrony i promocji dziedzictwa narodowego”. Konkretne przykłady w zakresie inicjatyw patriotyczno-historycznych podejmowanych w Koszalinie  zaprezentował Maciej Maślanka.

W sobotę odbyło się spotkanie poświęcone przygotowaniom do 1050 rocznicy Chrztu Polski w którym wzięli udział przedstawiciele komitetów organizacyjnych z Gniezna i Poznania: prof. dr hab. Tomasz Jasiński (UAM w Poznaniu), ks. dr Michał Sołomieniuk (Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie) oraz ks. Waldemar Hanas (Caritas Archidiecezji Poznańskiej).

Zakończeniem spotkania była uroczysta Msza Święta odprawiona pod przewodnictwem  ks. arcybiskupa Józefa Kowalczyka, Prymasa Polski. Zachęcamy do zapoznania się z tekstem homilii:

„(…) uczynię ich jednym ludem w kraju…
i jeden król będzie wszystkimi rządził
(Ez 37,21-22)

Umiłowani w Chrystusie Panu, Siostry i Bracia!

Już po raz 21. przybywacie z pielgrzymką do tego czcigodnego miejsca, które łączy się najściślej z początkami naszych dziejów, do prastarej Bazyliki Prymasowskiej, by u Grobu św. Wojciecha przeżyć kolejne Ogólnopolskie Spotkanie „Stąd Nasz Ród”, tym razem pod hasłem „Człowiek w Ojczyźnie uszanowany”. Przybywacie tutaj, by zaświadczyć o waszych narodowych i chrześcijańskich korzeniach, by we wspólnocie modlić się o to, aby jak najpełniej i jak najowocniej odczytać waszą narodową i chrześcijańską historię.

Tegoroczna pielgrzymka przypada na koniec przeżywanego obecnie okresu Wielkiego Postu, w bezpośredniej bliskości Niedzieli Palmowej, Wielkiego Tygodnia i Świąt Wielkiej Nocy. Wreszcie wpisuje się niejako w „przeddzień” kanonizacji naszego wielkiego rodaka bł. Jana Pawła II. Spotykamy się w tym miejscu, które miało szczególne znaczenie dla Ojca Świętego, albowiem tutaj niejednokrotnie się modlił, tutaj głosił Chrystusową Ewangelię, tutaj kierował swoje przesłanie do narodu polskiego. Gromadzimy się więc, aby raz jeszcze wsłuchać się w jego nauczanie, w to, co ma nam dzisiaj do powiedzenia. Chcemy także wsłuchać się w to, co mam nam do powiedzenia Kościół poprzez czytania, które usłyszeliśmy.

Siostry i Bracia!

Sympozjum, któremu przyświecają słowa „Człowiek w Ojczyźnie uszanowany”, a w którym dane jest Wam uczestniczyć, jest między innymi wyrazem Waszej troski o przyszłość naszej Ojczyzny. Dlaczego? Bo pomaga nam lepiej dostrzec korzenie, z których wyrastamy jako ród i jako naród. Ponadto na nowo uświadamiamy sobie nierozerwalny związek dziejów naszego narodu z dziejami Kościoła, Ewangelii, a przez to z dziejami chrześcijaństwa w ogóle i w Polsce.  Dostrzegamy, że człowiek i wpisana w jego naturę niezbywalna godność leży u podstaw kultury i tożsamości narodowej, a także jest warunkiem kształtowania porządku społecznego. Pamiętajmy bowiem, że indywidualność chrześcijańska, tożsamość osobowa, jest jak najściślej związana z tożsamością kulturową narodu, z niej wyrasta, jest jej częścią i właśnie tę tożsamość kształtuje.

Bł. Jan Paweł II ze Wzgórza Lecha w Gnieźnie, w kolebce naszych narodowych i kościelnych dziejów, w roku 1979, skierował do nas, Polaków, takie słowa: „Czym jest kultura?” – pytał papież. I odpowiadał: „Kultura jest wyrazem człowieka. Jest potwierdzeniem człowieczeństwa. Człowiek ją tworzy – i człowiek przez nią tworzy siebie. Tworzy siebie wewnętrznym wysiłkiem ducha: myśli, woli, serca. I równocześnie człowiek tworzy kulturę we wspólnocie z innymi. Kultura jest wyrazem międzyludzkiej komunikacji, współmyślenia i współdziałania ludzi. Powstaje ona na służbie wspólnego dobra – i staje się podstawowym dobrem ludzkich wspólnot” (Jan Paweł II, Przemówienie do młodych, Gniezno, 3.06.1979 r.).

Najmilsi!

Ojciec Święty uczył nas, że tylko tworząc kulturę, można ją zachować; że kultura jest przede wszystkim dobrem wspólnym narodu; jest dobrem, na którym opiera się życie duchowe Polaków. Ona wyodrębnia nas jako naród i stanowi o nas przez cały ciąg dziejów. Z ogromnym naciskiem wskazywał zatem na chrześcijańskie korzenie naszej narodowej kultury. Wymowne świadectwo znaczenia naszej narodowej kultury dał Jan Paweł II na forum UNESCO w 1980 roku. Powiedział wtedy: Człowiek żyje prawdziwie ludzkim życiem dzięki kulturze. (…) Kultura jest tym, przez co człowiek staje się bardziej człowiekiem (Jan Paweł II, Przemówienie w siedzibie UNESCO, Paryż, 2.06.1980 r.).

Siostry i Bracia!

Bł. Jan Paweł II przypomina nam dzisiaj, że kultura jest dobrem wspólnym całego narodu; że sama w sobie jest czymś bardzo ważnym w życiu ludzkiej społeczności. Podobnie jest z polityką. Tak jak w przypadku kultury jest ona bowiem troską o dobro ogółu, czyli o dobro wszystkich. Skoro „ogół” jest podmiotem polityki, to pierwszym zadaniem tych, którzy troszczą się o ten ogół jest dążenie do jedności, aby ogół mógł w ogóle zaistnieć. Dlaczego o tym wspominam? Bo w taki sposób myśli o narodzie wybranym prorok Ezechiel w dzisiejszym czytaniu. Najpierw przepowiada on swemu ludowi powrót z niewoli babilońskiej, a następnie – opisując życie narodu po wyzwoleniu – mówi, że naród, który jeszcze przed uprowadzeniem do niewoli dzielił się na dwa królestwa Izraela, po wyzwoleniu będzie stanowić jeden organizm, jedno państwo. Dawid zaś będzie na zawsze ich władcą (Ez 37,25). Nie na tym jednak koniec. Tekst zapowiada nowe wieczne przymierze, które odwieczny Bóg zawrze z Izraelem. Bóg daruje się ludzkości, a ludzie Bogu. Tak należy rozumieć słowa: Ja będę ich Bogiem, oni zaś będą moim ludem (Ez 37,27). Nie są to tylko marzenia proroka, ale przez jego usta Pan Bóg wypowiada swoje pragnienie, aby stanowili jedno.

Umiłowani w Chrystusie Panu!

Jeśli cele polityki są tak piękne i zbożne, to skąd bierze się podejrzliwość pod jej adresem i pod adresem polityków? Bo przyznajmy, że polityka sama w sobie nie ma dobrych notowań w opinii ludzkiej, a tych, którzy się jej oddają zazwyczaj ocenia się krytycznie. Troska o dobro ogółu wymaga prawego sumienia u tych, którzy się nią zajmują, wymaga szerokich horyzontów, tak szerokich, aby ten ogół objąć. Jeśli komuś brakuje takiego widzenia, obejmuje swoim staraniem nie całość, tylko jakąś część, a resztę pozostawia odłogiem. Polityk, który zajmuje się tylko swoją partią, czyli częścią (partialis w języku łacińskim znaczy „częściowy”), choćby nawet mówił o szacunku do każdego człowieka i o dążeniu do jedności, to jednak swoim działaniem nie będzie skutecznie przyczyniał się do jedności.

Siostry i Bracia!

Ciasnota horyzontów sprawia, że dobro narodu widzi się niekiedy zupełnie opacznie. W dzisiejszej Ewangelii arcykapłan Kajfasz pokrętnie wyjaśnia i uzasadnia konieczność wyeliminowania niewygodnego nauczyciela, właśnie dla rzekomego dobra narodu: Wy nic nie rozumiecie i nie bierzecie tego pod uwagę, że lepiej jest dla was, gdy jeden człowiek umrze za lud, niż miałby zginąć cały naród (J 11,49-50). Zapadł wyrok na Jezusa. Musi zginąć dla dobra i szczęścia wszystkich ludzi. Bóg jeden wie, ile w tej wypowiedzi było obłudy i intrygi, a nie myślenia i prawdy teologicznej. Ale też jeden Bóg potrafi słowom wypowiedzianym przez kłamliwe usta nadać inny sens i uczynić je proroctwem.

Zachowanie Kajfasza i całego Sanhedrynu ukazuje nam jeszcze jeden powód nieufności, jaką ludzie odczuwają wobec sprawujących władzę. Wprawdzie to dopiero Niccolo Machiavelli, beż żadnej żenady głosił w swoim „Księciu” zasadę, że cel uświęca środki, że dla osiągnięcia politycznych celów władca może stosować przymus, zdradę, obłudę i truciznę, ale zasada ta była stosowana od dawna. Dzisiaj również, choć dzięki nauczaniu Kościoła nikt tej zasady nie wyznaje werbalnie, ale w rzeczywistości jest ona stosowana nadal w sposób ukryty i zafałszowany jako doraźne dobro. Najbardziej rażący przypadek jej zastosowania widzimy właśnie we fragmencie Ewangelii Janowej, kiedy dla uchronienia spadku autorytetu elity narodu, przywódcy gotowi są poświęcić życie człowieka sprawiedliwego. Czy w taki sposób człowiek ma być w Ojczyźnie szanowany?! A przecież w naszych czasach też spotykamy ludzi, którzy w podobny sposób myślą i postępują.

Drodzy Pielgrzymi do grobu św. Wojciecha, członkowie Stowarzyszenia „Civitas Christiana”!

Dla wspólnego dobra trzeba rzeczywiście nieraz wiele poświęcić. Dobro jednak nie wynika z poświęcenia innych w ofierze, lecz trzeba siebie samego rzucić jak kamień na szaniec i słuchać prawego sumienia w obronie wspólnego dobra, jak kamień na budowę lepszej przyszłości. Tak postępuje nasz Zbawiciel, który siebie samego składa w ofierze. U progu przeżyć paschalnych uświadamiamy to sobie raz jeszcze. Od jutra rozpoczyna się doroczne przeżywanie tej ofiary. Uczmy się z Męki Chrystusowej poświęcenia dla dobra innych. Bądźmy ludźmi kultury, pamiętając o tym, że powstaje ona zawsze na służbie wspólnego dobra, dobra dla innych. Amen.”

[fot. Henryk Grześkowiak]